Trả lời các câu hỏi về tiêm phòng vắc xin cho trẻ nhỏ

vắc xin “5 trong 1” là gì, phòng được những bệnh gì?

Trả lời: – Vắc xin “5 trong 1” là vắc xin phối hợp gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, vi khuẩn ho gà bất hoạt, kháng nguyên vi rút viêm gan B và kháng nguyên vi khuẩn Haemophilus influenzae type b (Hib). Vậy vắc xin “5 trong 1” phòng được các bệnh: bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib.

Tại sao hiện nay thay thế vắc xin Quinvaxem bằng ComBE Five?

Trả lời: Trước đây Bộ Y tế có quyết định sử dụng lại vắc xin Quinvaxem, các trạm y tế xã/phường sẽ có thông báo và hướng dẫn cho cộng đồng đưa trẻ đi tiêm vắc xin Quinvaxem. Tuy nhiên do phía Hàn Quốc ngừng sản xuất vắc xin 5 trong 1 Quinvaxem phòng các bệnh bạch hầu; ho gà; uốn ván; viêm gan B; viêm phổi, viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib. Vì vậy, Bộ Y tế đã quyết định sử dụng vắc xin ComBE Five của Ấn Độ để thay thế. Vắc xin này được Bộ Y tế cấp phép lưu hành ở Việt Nam từ tháng 5/2017, vắc xin này có thành phần tương tự như vắc xin Quinvaxem. Được biết vắc xin này đã được sử dụng ở hơn 43 quốc gia. Tỉnh ta là 1 trong 7 tỉnh tổ chức tiêm vắc xin ComBE Five được triển khai vào tháng 10 năm 2018 (Hà Nam, Bình Định, Kon Tum, Đồng Tháp, Bắc Giang, Yên Bái và Bà Rịa Vũng Tàu) để có kinh nghiệm triển khai trên diện rộng như hiện nay.

Những biểu hiện nào sau tiêm chủng là bất thường, khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Trả lời: – Cần đưa NGAY trẻ tới bệnh viện hoặc các cơ sở y tế nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường sau tiêm chủng như sốt cao (>39°C), co giật, khóc thét, quấy khóc kéo dài, bú kém, bỏ bú, khó thở, tím tái, li bì, phát ban…. hoặc khi phản ứng thông thường xảy ra sau 48 giờ sau tiêm chủng. – Nếu cha mẹ không yên tâm về những phản ứng của con sau khi tiêm chủng có thể trực tiếp đến gặp cán bộ y tế để được tư vấn cách theo dõi và chăm sóc trẻ.

Các bà mẹ phải làm gì để có thể phát hiện sớm những phản ứng sau tiêm chủng?

Trả lời: – Sau khi tiêm chủng trẻ cần phải ở lại 30 phút tại điểm tiêm chủng để được cán bộ y tế theo dõi và kịp thời xử trí nếu có những phản ứng bất thường xảy ra. – Theo dõi trẻ thường xuyên tại nhà tối thiểu 48 giờ sau tiêm chủng về các dấu hiệu sau: toàn trạng, tinh thần, ăn ngủ, thở, nhiệt độ, phát ban, phản ứng tại chỗ tiêm. Để đảm bảo an toàn tiêm chủng các bậc cha mẹ cần phải làm gì khi đưa con đi tiêm chủng? Trả lời: – Mang theo phiếu/sổ tiêm chủng cá nhân. – Chủ động thông báo cho cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của con mình như đang ốm, sốt, tiền sử dị ứng hay phản ứng mạnh với những lần tiêm chủng trước như sốt cao, quấy khóc kéo dài, sưng đau lan rộng tại vị trí tiêm hoăc có bất thường gì khác. – Yêu cầu các cán bộ y tế thông báo về các loại vắc xin tiêm chủng cho trẻ và hướng dẫn theo dõi trẻ sau tiêm chủng. – Chủ động đề nghị cán bộ y tế kiểm tra sức khỏe của trẻ trước khi tiêm. – Quan sát loại vắc xin sẽ tiêm cho con mình. – Đưa trẻ đến điểm tiêm chủng theo đúng thời gian, địa điểm đã được thông báo để đảm bảo điểm tiêm chủng không quá đông và cán bộ y tế thuận tiện thực hành tiêm chủng an toàn.

Trường hợp nào trẻ không tiêm được vắc xin ComBE Five ?

Trả lời: – Không tiêm vắc xin ComBE Five cho trẻ nếu tiền sử có phản ứng mạnh đối với liều tiêm trước hoặc có phản ứng mạnh đối với vắc xin bạch hầu, ho gà, uốn ván (DPT) hoặc vắc xin viêm gan B như: – Sốt 40ºC trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin. – Sốc trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin. – Khóc dai dẳng trên 3 giờ trong vòng 48 giờ sau tiêm vắc xin. – Co giật có kèm theo sốt hoặc không sốt trong vòng 3 ngày sau tiêm vắc xin. – Không tiêm cho trẻ nhỏ dưới 6 tuần tuổi vì vắc xin có thể không hiệu quả do còn miễn dịch từ mẹ. – Hoãn tiêm cho trẻ nếu trẻ đang ốm, sốt hoặc mắc các bệnh cấp tính.

Những trường hợp phản ứng sau tiêm chủng vắc xin ComBE Five tại hiện nay theo công luận phản ánh có liên quan đến vắc xin hay không?

Trả lời: – Theo Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho biết: Từ tháng 11/2018 đến nay, vắc xin ComBE FIVE đã được sử dụng hơn 100 nghìn liều vắc xin được cung ứng cho 19 tỉnh/thành phố và đến hết tháng 1/2019 sẽ thực hiện tiêm vắc xin này trên phạm vi toàn quốc”. – Theo báo cáo của các địa phương tỷ lệ phản ứng thông thường như sốt nhẹ, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, các triệu chứng khác như khó chịu, quấy khóc được ghi nhận là 1,73%. Ngoài ra, cũng ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc kéo dài với tỷ lệ khoảng 0,05%. Tất cả các trường hợp này nằm trong giới hạn phản ứng của vắc xin, đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi, điều trị.

Là một người mẹ, tôi rất băn khoăn khi phải quyết định có nên cho con mình đi tiêm vắc xin ComBE Five. Tôi mong muốn được giải đáp đầy đủ hơn về những lợi ích và nguy cơ có thể có khi cho con đi tiêm phòng loại vắc xin này? Tiêm vắc xin ComBE Five có thể xảy ra những phản ứng gì?

Trả lời: Vắc xin ComBE Five là loại vắc xin phối hợp phòng được 5 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib. Đây là những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trẻ nhỏ dễ mắc các bệnh này, ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Sử dụng vắc xin phối hợp ComBE Five sẽ giảm số mũi tiêm cho trẻ, tiết kiệm thời gian cho các bà mẹ và gia đình đồng thời trẻ em có cơ hội phòng được 5 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. – Hiệu quả phòng bệnh của vắc xin ComBE Five cũng như tính an toàn của vắc xin đã được Tổ chức Y tế thế giới xác nhận. Tuy nhiên, cũng như các thuốc hay loại vắc xin khác khi tiêm đều có thể xảy ra các phản ứng. Theo khuyên cáo của Tổ chức Y tế thế giới, các phản ứng nặng thường rất ít. – Theo Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết, vắc xin ComBE Five có hồ sơ an toàn rất tốt. Hiện trên thế giới đã sử dụng hơn 400 triệu liều ở 43 quốc gia khác nhau, trong đó có nhiều quốc gia đang sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng của mình. – Tại Ấn Độ – quốc gia sản xuất vắc xin ComBE Five – cũng đang sử dụng vắc xin này trong chương trình tiêm chủng mở rộng của Ấn Độ và đã sử dụng được khoảng 130 triệu liều. Qua báo cáo của Ấn Độ và của các quốc gia có sử dụng vắc xin này, qua đánh giá tính an toàn của Việt Nam trước khi cấp phép vắc xin này cho thấy, vắc xin ComBE Five có tính an toàn rất tốt, chủ yếu sau khi tiêm vắc xin các phản ứng xảy ra đều là các phản ứng thông thường. – Hay gặp nhất là các phản ứng sốt sau tiêm, từ 30-40% các trường hợp, trong đó dưới 5% có biểu hiện sốt cao. Một số phản ứng khác như: sưng đau, đỏ tại vị trí tiêm khá phổ biến; trẻ quấy khóc sau khi tiêm; một số trẻ có thể biếng ăn, kém bú… Đó đều là những phản ứng thông thường sau khi tiêm vắc xin. Chúng sẽ mất đi sau khoảng 24-48 giờ. – Nếu trẻ đã tiêm vắc xin Quinvaxem chưa đủ liều thì vẫn tiếp tục tiêm ComBE Five cho đến khi đủ liều, chứ không phải tiêm lại từ đầu.

Vắc xin có bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ khi vận chuyển và bảo quản không?

Trả lời: -Trong quá trình vận chuyển, bảo quản tại các địa phương, vắc xin thuộc chương trình TCMR luôn được sắp xếp, bảo quản trong hệ thống dây chuyền lạnh gồm: xe lạnh, hòm lạnh, phích vắc xin, tủ lạnh, để đảm bảo vắc xin luôn được bảo quản ở nhiệt đô từ +2 oC đến +8 oC. -Hầu hết các vắc xin đều có tính bền vững với nhiệt độ khi tiếp xúc với nhiệt độ cao (trên +8oC) hoặc nhiệt độ thấp (dưới +2oC). Tuy nhiên, vắc xin cần được bảo quản ở nhiệt độ theo đúng quy định. Việc bảo quản vận chuyển vắc xin ở nhiệt độ không thích hợp trong thời gian dài có thể ảnh hưởng tới chất lượng của vắc xin như làm giảm hiệu quả phòng bệnh của vắc xin hoặc có thể gây ra phản ứng tại chỗ tiêm.

Vắc xin ComBE Five phải nhập khẩu từ nước ngoài, vậy công tác kiểm định và quản lý chất lượng được thực hiện như thế nào?

Trả lời: Đối với các vắc xin nhập khẩu vào Việt Nam đều phải tuân thủ các quy định của Việt Nam. Các vắc xin này phải thực hiện các thủ tục để đăng ký lưu hành bao gồm các thử nghiệm cần thiết và đảm bảo đạt được các tiêu chuẩn theo quy định của Việt Nam và của Tổ chức Y tế thế giới. Vắc xin chỉ được cấp phép sử dụng tại Việt Nam sau khi đã được kiểm định đạt được các yêu cầu của Việt Nam và thực hiện tất cả các thủ tục cần thiết. Từng lô vắc xin khi nhập vào Việt Nam đều phải được Viện Kiểm định quốc gia Vắc xin và Sinh phẩm y tế kiểm định và đạt tiêu chuẩn về an toàn trước khi đưa vào sử dụng.

Quinvaxem là vắc xin gì? Hiệu quả của Vắc xin này như thế nào?

Trả lời: -Vắc xin Quinvaxem phòng được các bệnh: bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib. – Việt Nam bắt đầu sử dụng Quinvaxem do WHO tài trợ trong Chương trình TCMR miễn phí cho trẻ dưới 1 tuổi từ tháng 6/2010. Hiệu quả phòng bệnh của vắc xin Quinvaxem đã được khẳng định qua các con số mắc ho gà, bạch hầu giảm sau thời gian triển khai vắc xin này. Tuy nhiên Vắc xin này thời gian đầu triển khai cũng gặp không ít khó khăn: Từ tháng 10/2012 đến 3/2013 có 12 ca tử vong sau khi được tiêm mũi Quinvaxem. Do đó, Bộ Y Tế đã ngừng sử dụng Quinvaxem cho đến tháng 10/2013, khi chuyên gia độc lập quốc tế, chuyên gia của WHO và chuyên gia của Việt Nam khẳng định là 12 ca tử vong kể trên không do Quinvaxem. Như Hớn (Theo Cục Y tế dự phòng)